Chạnh lòng

doduc
Một lần qua Sơn La vào sau tết, mùa ban nở, tôi bật lên ước vọng :”Nếu được làm chủ tịch tỉnh, việc đầu tiên tôi sẽ cho trồng trên đường trục chính thành phố và lấy tên là đường Hoa Ban”.
Có cảm xúc ấy vì hoa ban tháng Ba đẹp vô ngần. Trong nắng xuân xuyên qua, ban trắng trong vắt như đến từ trong giấc mơ. Ban là loài thân gỗ, trồng lâu thành đại thụ. Với khí hậu phù hợp, sao không thể biến Sơn La thành thành phố hoa ban, để mỗi độ xuân về, nơi ấy thành thành phố du lịch, không cần lễ cũng vẫn có hội hoa ban kéo dài cả tháng.
Mới rồi có việc đi Hà Giang, các bạn đua tôi đến thăm cung đường đường hoa ban. Mộ con đường ngắn trong thị xã, hàng trăm cây hoa ban vịn vai nhau dập dìu.Thấy tôi ngạc nhiên thì bạn bảo: Ban này là thành phố Lai châu tặng cho Hà Giang đấy.
Không biết mấy năm mà cây đã vững và cho hoa vào mùa xuân này.
Nhưng tôi bỗng chạnh lòng cho Hà Giang, trong đầu thoáng một nỗi buồn vắt ngang: Hà Giang là đất hợp với cây đào, sao lại không trồng lấy vài con đường đào, hoặc biến cả một khoảng rộng bên bờ núi trồng lấy một rừng đào thắm cho cho dậy sắc mùa xuân. Cây ban xa xôi diệu vợi còn trồng được , còn đào có ngay tại chỗ lại không được để mắt tới. Chắc bụt chùa nhà không thiêng?
Trở về Hà Nội thì lại xót xa đào Nhật Tân bị phá nát để cho người nước ngoài xây khu đô thi, đào phải lui ra bãi sông Hồng. Mà đào bị phá vào thập kỉ Unexco kêu gọi giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc!
Chưa từng một lần có hội hoa đào để các nghệ nhân đào Nhật Tân trổ tài tay nghề, trong khi đó ngành văn hóa lại hào hứng mấy lần với hội hoa anh đào Nhật. Đành rằng họ quảng bá văn hóa nước họ, họ nhiệt tình, nhưng đem được cây hoa anh đào sang ta quá diệu vợi mà họ mang được, trong khi đó vườn nhà, hoa đào đi vào truyền thống thủ đô thì ghẻ lạnh. Đó là chưa kể đến mai vàng miền Nam. Phải chăng là bụt chùa nhà không thiêng nên khó xin kinh phí, không tổ chức được hay cái đầu chưa nghĩ ra?Mà sao không xã hội hóa đi!
Năm rồi Hà Nôi lại có thêm cái hội hoa mới toanh nữa chả có gì là truyền thống cả: “Hội hoa hồng” tổ chức ở công viên Thống Nhất. Ui chao, nghe nói sứ quán Bungari rót kinh phí kha khá. Nhưng người xem về la lối là có đầy hoa hồng nhựa. Chả biết thực hư thế nào.
Thế đấy, ta có hai thứ hoa đặc trưng là ban và đào nhưng chưa một lần được tôn vinh bằng ngày hội. Mặc dù nó đã cả mấy trăm năm làm sang trọng cho xứ sở. Chẳng hiểu nổi những người làm văn hóa nghĩ gì.
Đó là chưa kể đến cây thế cây cảnh rất nhiều trong làng quê và làng nghề, nhiều cây siêu đẹp cũng chưa bao giờ có dịp gặp nhau trong một ngày hội, mà chỉ tham gia trưng bày như ghé chân góp vui đây đó thôi.
Năm qua nhìn Hà Giang làm hội hoa tam giác mạch, thì thấy cách làm không vì văn hóa mà tạo ra thứ hấp dẫn để moi tiền. Phát triển du lịch kiểu chộp giật được tí nào hay tí ấy, được lúc nào hay lúc ấy. Hội kiểu ấy hỏi được mấy mùa?
Nghe nói những hội hoa trên là xã hội hóa. Chả nhẽ xã hội hóa thì làm thế nào cũng được, ngành văn hóa không có trách nhiệm điều chỉnh sao.
Chạnh lòng quá!
21/3/2017