1- Ngày bé làm thịt gà vịt tôi không thấy ngại, chẳng run tay. Nghe thấy ai đó nói không dám cắt tiết một con gà mình nghĩ bụng sao nhát thế. Rồi đến một ngày kia đi qua đường công viên Thống Nhất thấy người ở thôn quê đem những chú chim giẽ đã vặt trụi lông, buộc túm chân treo ở ghi đông xe rao bán. Có lúc còn thấy họ lúi húi ngồi vặt nốt lông những con còn lại. Những túm lông trắng ném ra bay cuộn xoáy như cơn lốc của ma cụt đầu. Con chim nhỏ bé tội nghiệp chỉ còn giãy dụa một cách bất lực. Lại nhìn thấy những con trụi lông đỏ hỏn run run trong cái rét chập chờn của ngày tháng Mười, tự nhiên thấy lòng chùng xuống thương cho số phận những con chim quen sống tự do, đen đủi bị sập bẫy. Lúc ấy với chúng trời xanh cao lồng lộng đẹp đẽ nhường nào chỉ còn là kí ức cuối cùng trong đời. Một nỗi buồn tâm thế chảy u ám trong người.
Rồi một lần ngồi nhặt cua làm bữa riêu thấy những con cua xô nhau chạy trong chậu để tránh bị bắt, hai mắt giương lên ngơ ngác. Khi bị bóc mai, chúng run lên lần cuối từ giã cõi đời, hai con mắt đột nhiên đờ đẫn gãy gập xuống, những chiếc càng cứng cỏi bỗng nhiên buông xuôi, các chân con rúm ró, có cái tự rụng ra khỏi thân. Đó là cơn đau đớn cuối cùng của một kiếp phù du.
Tôi kể chuyện đó cho một nguời bạn. Bạn tôi không bàn thêm mà chỉ chậm rãi bảo : Anh đã già rồi, có già mới yếu đuối thế.Tôi lờ mờ chìm theo suy ngẫm của bạn, phải chăng mình đã già thật.
2- Khu tôi ở có một Chủ tịch huyện. Chủ tịch còn khá trẻ. Bố anh ta là một lão thành cách mạng. Thời kháng chiến ông đã từng ăn cơm tù đế quốc. Rồi ông về hưu với vị trí của một thường vụ Tỉnh ủy. Tài sản của ông để lại chính là uy tín để cho cậu con trai thăng tiến lên đến chức vụ kể trên. Ngỡ là nối nghiệp cha, nhưng từ đấy cũng là lúc gia đình ông rơi vào cảnh giông bão khi ông biết thằng con trai đã làm những chuyện kéo bè kết cánh, ăn của đút, kiếm chác như điên, bất chấp tất cả. Có lần ngồi bên ông già tuổi ngoài tám mươi đầy tâm sự, tự nhiên tôi cảm thấy ông giống hệt con chim giẽ đang bị vặt từng cái lông tự hào khí phách một thời mà giờ bất lực không làm gì được. Ngẫm ra nó đang kinh doanh trên thành quả của ông. Ông đau thực sự. Để chứng minh cho tấm lòng son sắt của mình ông chỉ còn mỗi cách từ nó. Tưởng rằng làm thế rồi nó sẽ thay đổi, nhưng nó chỉ nhìn ông cười ruồi, chấp nhận luôn lời cảnh cáo cuối cùng của bố. Nó bảo: “Ông từ cũng được, già rồi lẩm cẩm”!
3- Săn bắt vô lối, khi thiên nhiên cạn kiệt những chú chim trời thì kẻ săn mồi sẽ sống bằng gì? Tham nhũng kết bầy đàn xâu xé những đồng tiền xương máu của dân thì xã hội còn gì…Có câu trả lời của một kẻ tham nhũng như thế này: Sống là phải thế thôi. Trong đám người đó có người đã qua cái tuổi ngũ thập tri thiên mệnh và và còn hơn thế cũng đang nghĩ thế và muốn làm hơn thế. Đó là những người đã đi vào một phần tuổi già mà còn thế. Tôi đâm nghi ngờ, phải chăng bạn tôi đã nhầm khi cho rằng biết thương xót một sinh linh bé nhỏ, hoặc thân phận của những người nghèo, và bảo đó là do người ta đã già. Chẳng nhẽ lòng trắc ẩn lại là của riêng người già? 8/2012