Nghĩ vào ngày nghỉ (4)

dongngan
1- Ngày bé mẹ cứ ầu ơ ru hời: Cái cò cái vạc cái nông/ Ba cái cùng béo vặt lông cái nào/ Vặt lông con cốc cho tao/ Ta nấu ta nướng ta xào ta ăn.
Nghe mãi, nghe mãi thành thuộc từ thuở nằm nôi, lớn lên nhớ nằm lòng.
Sau đó mấy câu ca dao đến lượt tôi ru em tôi. Thời gian trôi, tôi lớn lên có vợ có con. Đến lượt cái cò cái vạc cái nông được đem ra ôn lại, lần nữa tặng vào giấc ngủ các con tôi…
Tôi đọc và thuộc như cháo, đọc như một thói quen chơi chạy vòng tròn, như ăn bát cháo hoa thấy mát mẻ đồng quê mà không bao giờ tìm cảm nhận về khí vị của cháo. Nào có bao giờ nghĩ đén chuyện đi tìm cái lý trong câu ca dao đâu.
2- Một hôm nằm ngẫm lại từng câu bỗng phát hiện ra cái vô lí : Ba con cò- vạc – nông đều béo, được tính đến sẽ chọn một con vặt lông đánh chén. Ba đối tương này thì đối tượng nào sẽ bị đưa lên thớt?
Bất ngờ, và bất ngờ lớn nhất ở câu cuối: Vặt lông con cốc cho tao! Ôi trời, cốc không hề xuất hiện trong dự án làm thịt nhưng cuối cùng lại là kẻ hiến tế.
Tôi giật mình, giữ trong lòng nỗi băn khoăn. Một lần về quê hỏi thì nghe mẹ bảo: Là ca dao nó nói thế, ai biết là cái gì. Mẹ cũng nghe từ bé thế thì nhớ thế thôi…
Ờ, đều là loài kiếm ăn mặt nước nhưng câu ca dao lại phân loại khác nhau: cò- vạc-nông được gọi là cái, cái là mẹ, là bề thế. Còn cốc là con, là nhỏ bé và phụ thuộc. Ba “cái” bỗng nhiên thoát cảnh vặt lông, còn “con” không được nhắc tới trong sự lựa chọn bỗng được lôi tuột ra để xử. Chuyện đời thật rắc rối. Vẫn chưa tìm ra ý nghĩa của cái cảnh tréo ngoe này.
3- Đang ngẫm ngợi câu chuyện cò vạc thì nhà tôi gọi lớn: Bố nó ơi, xem báo này: Cái tít “đội quân chủ lực đang ở thế yếu nhất” là gì vậy? Câu hỏi của nhà tôi như cốt ghi nhớ để tìm kiếm tiếp. Tôi lơ mơ trong kí ức về một bài hát thời xa xăm: ”Nông dân là quân chủ lực đội quân hùng hậu, không có nông dân thì kháng chiến ta không thể thành công…Nông dân đủ nhân vật lực khả năng tiền tài, giai cấp nông dân nhờ có công nhân còn tiến không ngừng…”
Tôi nhớ ra rồi, nhớ rồi, bài hát tập thể sau hòa bình lập lại 1955.
Tôi kêu to: đây rồi… đây rồi, con cốc đây rồi…
Nhà nông đúng là con cốc đây rồi. Được mùa thì bị ép giá, đất thì nhường cho sân gôn, đất bị cướp giao cho dự án. “Cái cò cái vạc cái nông” là các ông chủ dự án…
Ai dè thân phận nhà nông được dự báo dưới câu ca dao tự bao giờ dưới bộ cánh con Cốc, hu hu!
20/9/2011