Cuốn sách “ thế giới phẳng” của Thomatsl fiend Man đề cập đến nhiều vấn đề, nhưng có một điểm tôi hiểu là chúng ta đang sống trong thời đại mà mọi việc đều được dàn trải trên một bình diện chẳng thể bị che khuất, chẳng giấu được ai. Đó là câu chuyên dài về lịch sử phát triển mà chúng ta cần nhận thức cho rõ ràng để hướng tới tự do. Một vấn đề vĩ mô của thời đại không dễ gì đọc và hiểu ngay đươc.
Từ thế giới phẳng đó tôi nhận ra còn có một thế giới khác trong cái phẳng, : thế giới nghiêng.
Bài tùy bút: “Bay lên Sảng Ma Sáo” viết về một xã vùng cao của Lao Kai tôi ghi lại cảm xúc: “Chót vót trên cao, Sảng Ma Sáo nhìn về hướng Mường Hum, trời cao lồng lộng, không khí không hạt bụi, nhưng cuộc sống của người dân nơi đây luôn nằm trong thế giới nghiêng: Nhà nghiêng trên sườn đồi, đường nghiêng bên sườn núi,chân bước nghiêng để giữ lấy thăng bằng, cuộc sống nghiêng về gian nan vất vả, miếng ăn nghiêng về đạm bạc, tinh thần nghiêng về thiếu thông tin và đói văn hóa. Ở thế giới nghiêng này, con người đã giản lược đi rất nhiều nhu cầu sống để giữ lấy thăng bằng.
Thế giới nghiêng như là tất yếu đối với người rẻo cao, Nhưng cuộc sống chưa bao giờ hoàn thiện. Con người thì lại luôn muốn vươn lên hoàn thiện, nên mới có những cố gắng vẫy vùng.
Câu chuyện là thế này: Một đứa trẻ sinh ra ở miền núi, cuộc sống rừng dạy cho nó biết và thuộc rất nhiều các loài cỏ cây hoa lá. Cây nào có ích, còn loại cây nào độc. Thả vào rung chúng đi nhanh như sóc, đau yếu bệnh tật tự tìm cây thuốc, giữa rừng nó có thẻ biết đủ loại rau quả củ quả ăn được, không bao giờ bị đói. Nhưng về đến thành phố thông thoáng thì chúng lại ngơ ngác như đang đứng trước vách đá dựng đứng mà không biết xoay xở thế nào. Một đứa bé thành phố giỏi ngoại ngữ, thạo vi tính, chơi gêm như gió , kiến thức sách vở đầy mình nhưng vào đến cửa rừng nó cỏ thể bị lạc, sẽ không biết thứ gì có thể ăn được và những loài cây độc hại. Và không chắc biết cách khắc phụ bệnh tật bằng cây thuốc trên rừng. Rõ ràng về kiến thức cả hai đều có những khiếm khuyết, kiến thức của chúng đều còn ‘ nghiêng” vì chúng đâu biết đủ mọi thứ.
Thế đấy, trên đời này làm gì có kẻ biết tuốt, chỉ có biết nhiều và biết ít!
Thế giới cuộc sống con người luôn luôn nghiêng. Vì có nghiêng người ta mới bươn chải. Trong bươn trải có may mắn nhưng cũng đầy rủi ro. Xã hội có sự vận đông vì cái thế giới nghiêng đó luôn tồn tại trong mỗi cơ cấu tổ chức xã hội, trong mỗi gia đình , trong mỗi con người …Cuộc sống là như vậy. Nên hiểu cái sự nghiêng đó như là một qui luật để mà yên tâm sống và làm việc và sửa chữa cái nghiêng một cách nghiêm chỉnh. Nếu không vận động thì nghiêng đến một độ nào thì nó sẽ đổ sập, có khi là cả một nhà nước. Đinh Lê Lý Trần thay nhau là thế. Đó cũng là quy luật mang tính khách quan! .2015